Amerlisaassutit

Takussutissiap tulliuttup imaraa sunniutit tamarmiusut naatsorsorneqarneri, tassa toqqaannartumik aamma toqqaannanngitsumik sunniutit. Taamaasiorneq amerlisaanertut taaneqartarpoq, malitassaq malillugu aalajangersimasunik naatsorsuinermi sunniutit takutinneqartarmata, maligassap avataatigut suliaq ataasiinnarmik nikisinneqartarpoq.

 

Amerlisaassutit tunisassiornermik amerlisaassutaapput, inuussutissarsiortut akornanni pilersuinernut sunniutit kisiisa ilanngunneqartarmata. Isertitani avataanit sunniutit pissutaallutik allanngortoqartillugu taakku malitassamut ilaanngillat.

 

Mianersuussassat

Avataanit pisut annertuumik allannguinerat tunngavigalugit amerlisaalluni inernissanik naatsorsuinissaq tulluanngilaq. Ajornaatsuaqqamik tunisassiornermi periusissatut ilimagineqartut aamma taamaallaat tunisassiornermik amerlisaanerit kisimik naatsorsorneqarsinnaanerat pissutaavoq. Amerlisaanerit politikkikkut annertuumik allannguiniarnermi sukumiisumik misissuilluni tunngavittut atorsinnaanngikkaluartut, ass. aningaasaqarnermut sunniutinut naatsorsuutigineqarsinnaapput, soorlu annikinnerusumik politikkikkut aningaasaqarnermut tunngasunik imaluunniit aningaasaliinerup sunniutissaanik.

 

Takussutissiami 4-imi sulisoqarneq pillugu amerlisaatit takuneqarsinnaapput. Takussutissiami atuarneqarsinnaapput inuussutissarsiorfinni sulisoqarneq assigiinngiiaartorujussuusoq. Inuussutissarsiorfiit ass. niuernermik suliallit, pisortat kiffartuussivii aammalu sanaartornermik suliallit sulisoqarsinnaanermut amerlisaasinnaanerat annertuvoq. Taakkunani tunisassiornermi amerlanerusunik sulisunik pisariaqartitsineq pissutaavoq. Inuussutissarsiorfinni allani soorlu nukissiuutinik aamma imermik pilersuineq, tunisassiornermi atortorissaarutiniit ingerlanneqarnerupput, taamaalilluni taakkunani sulisoqarsinnaanermut amerlisaasinnaaneq annikinnerulluni.

 

Takussutissiami 4-imi nioqqutissanik perusutat annertusineri malillugit toqqaannartumik toqqaannanngitsumillu nioqqutissat eqqussukkat suliffeqarnerlu sunnerneqartartut takuneqarsinnaapput. Takussutissiami 2-mi nioqqutissat eqqussukkat assigigaat takuneqarsinnaavoq.

 

Aalisarnermit piniarnermiillu annertussutsimik ataatsimik annertunerusumik tunisisoqartalissappat, nioqqutissanik eqqussuineq 14,1 pct.-inik qaffattariaqassaaq. Annertusisitsineq inuussutissarsiutinut allanut toqqaannanngitsumik sunniutissaaq taakkulu 2,5 pct.-inik annertunerusumik nioqqutissat eqqussuunneqalissapput. Taamaasilluni Aalisarneq piniarnerlu qaffaaffigineqarpat katillugu 16,7 pct.-imik sunniuteqassaaq.

 

Aalisarnermiit piniarnermiillu 1 mio. kr.-imik annertusisoqarpat sulisut toqqaannartumik 0,4-imik amerlissapput, imaluunniit toqqaannanngitsumik sunniutai ilanngukkaanni 0,5.

 

Takussutissiap 5-ip takussutissiaq 4 assigaa, kisianni takussutissiaq 5 atuisimanernik tunngaveqartumik naatsorsugaavoq. Tassa atuineq ataatsimik annertusineqarpat, inuinnaat nioqqutissanik eqqussukkanik atuinerat toqqaannartumik 31,8 pct.-inik qaffassaaq, toqqaannanngitsumik sunniutissaa 14,2 pct.-iuvoq. Nioqqutissanik eqqussuinermut sunniut katillugu 46,0 pct.-iussalluni.

 

Takussutissiaq 4. Inuussutissarsiutinit nioqqutissanik atugassanik annertunerusumik pisalernermi eqqussuinermut aamma suliffeqarnermut sunniut, 2018

		Nioqqutissat eqqussukkat		Suliffeqarneq
	Naleqarnerulersitsinermi inissisimaneq procentinngorlugu	Toqqaan-­ nartumik	Tamak- kiisumik	Toqqaan- nartumik	Tamak- kiisumik
	Procent			Mio. kr.-iugaangata inuit amerlassusaat
A  Aalisarneq aamma piniarneq .....	19,2	14,1	16,7	0,4	0,5
B  Aatsitassanik piiaaneq .........	0,4	18,9	31,8	0,6	1,0
C  Atortussiorneq ................	5,3	7,8	12,7	0,7	1,1
D  Pilersuineq eqqaavilerinerlu  .....	2,2	28,4	38,8	0,7	0,9
E  Illuliornikkut sanaartornikkullu ingerlatsiviit .....................	11,0	21,7	27,0	0,7	0,9
F  Niuerneq ....................	8,6	13,7	17,7	1,5	1,9
G  Assartuineq .................	8,1	25,9	36,7	0,7	1,0
H  Akunnittarfiit neriniartarfiillu ......	1,8	13,2	19,2	1,3	1,9
I  Allakkeriveqarneq, tele, IT, radio, TV il.il	3,7	13,8	20,0	0,6	0,9
J  Aningaasalersuineq niueqatigiinnikkullu sullissineq ......	12,0	6,4	8,4	0,5	0,7
K  Pisortat allaffissornerat aamma inunnik kiffartuussinerit ...........	27,6	15,8	21,5	1,4	1,9

 

Sulisoqarneq atuinernut immikkut toqqarluni ilaanngilaq. Atuineq 1 mio. kr.-inik annertusisoq taamaammat toqqaannartumik sunniuteqarneq ajorpoq. Inuinnaat atuinerat inunnik 0,8-inik naleqarpoq. Tassa 1 mio. kr. inuinnaat atuineranni, ass. nerisassanut tunngasunik atuinerulertoqarpat, pisiniarfinnut atuinerit nerisassanillu atuinerit annertusissapput. Sulinermut tunngatillugu annertuseriaat katillugu inunnik 0,8-nik naleqassaaq, pisiniarfinni, assartuussisuni, innaallagiamik pilersuisuni il.il. suliaat annertusissammata. Sulisoqarnermut toqqaannartumik sunniuteqassagaluarpoq atuisut pisiniartartussaminnik atorfinitsitsisuuppata.

 

Takussutissiaq 5. Atugassanik annertunerusumik pisalernermi eqqussuinermut aamma suliffeqarnermut sunniut, 2018

		Nioqqutissat eqqussukkat		Suliffeqarneq
	Atuinermi inissisimaneq	Toqqaan-­ nartumik	Tamak- kiisumik	Toqqaan- nartumik	Tamak- kiisumik
	Procent			Mio. kr.-iugaangata inuit amerlassusaat
Inuinnaat atuinerat .................	24,6	31,8	46,0	0	0,8
- Nerisassat ......................	4,7	48,5	54,8	0	0,5
- Imeruersaatit tupallu ...............	4,2	13,1	28,0	0	0,9
- Atisat isikkatigullu atukkat ...........	0,8	55,1	64,8	0	0,8
- Inigisanik atuineq .................	4,4	3,9	13,8	0	0,4
- Imeq, innaallagiaq ikummatissarlu .....	1,9	25,7	49,9	0	0,8
- Inigisamut pequtit, angerlarsimaffimmi atortut pigisat .....................	0,9	73,0	77,4	0	0,5
- Nakorsaatit, nakorsamut aningaasartuutit assigisaallu .......................	0,2	51,2	64,9	0	0,7
- Qamutinik motoorilinnik pissarsiorneq...	0,6	49,9	56,6	0	0,3
- Assartuutit attaveqaateqarnerlu ......	2,2	9,0	38,3	0	1,0
- Sunngiffimmi atortut il.il. ............	2,0	32,8	45,7	0	1,0
- Tunisassiat allat kiffartuussinerillu .....	4,0	26,2	40,9	0	1,1
- Takornariaqarnikkut aningaasartuutit ..	0,9	100,0	100,0	0	0,0
- Takornariaqarnikkut isertitat .........	-2,2	0,0	0,0	0	0,0
Peqatigiiffiit atuinerat ................	0,1	0,0	25,9	0	2,1
Pisortat atuinerat ...................	29,7	0,1	22,2	0	1,7
Maskiinanut assartuutinullu aningaasaliinerit	2,1	88,3	90,1	0	0,1
Sanaartornermut sanaartorfigissaanermullu aningaasaliinerit ...................	10,0	0,1	24,5	0	0,9
Aningaasaliinerit allat ................	2,7	32,1	45,7	0	0,9
Quersuarni toqqortat ................	0,2	195,7	154,0	0	-2,0
Avammut tunisineq .................	30,6	8,1	24,0	0	0,7

 

Takussutissiami 6-imi, inuussutissarsiorfiit tunisassiornerminni atugaat qanoq agguataarneqarnersut takuneqarsinnaapput. Ass. takuneqarsinnaavoq Assartuinermi angallassinermilu tunisassiorneq 48,0 pct. avammut tunisinermut atorneqartarsimasoq, 25,2 pct. inunnit atorneqartarsimavoq kiisalu 22,4 pct. pisortanit atorneqartarsimalluni. Taakku saniatigut 4,4 pct. aningaasaliissutinut atorneqartarsimavoq.

 

Takussutissiaq 6. Tunisassiornermi atuisunut immikkoortiterlugu, 2018

			Atuinermut tunngaviusut
	Tunisassiorrnermi inissisimaneq procentin-ngorlugu	Naleqarnerulersitsinermi inissisimaneq procentin-ngorlugu	Inuinnaat atuinerat	Pisortat atuinerat	Aningaa­saliinerit	Avammut tunisat
	Procent
A  Aalisarneq aamma piniarneq  ........	15,4	19,2	8,4	3,4	0,2	88,0
B  Aatsitassanik piiaaneq  ............	0,7	0,4	0,9	0,4	90,8	7,9
C  Atortussiorneq  ..................	7,5	5,3	10,7	2,5	-0,4	87,2
D  Pilersuineq eqqaavilerinerlu .........	3,0	2,2	48,0	35,8	2,9	13,3
E  Illuliornikkut sanaartornikkullu ingerlatsiviit	10,7	11,0	5,4	11,2	80,3	3,0
F  Niuerneq  .......................	7,7	8,6	62,0	13,1	11,6	13,3
G  Assartuineq  ....................	10,6	8,1	25,2	22,4	4,4	48,0
H  Akunnittarfiit neriniartarfiillu  .........	2,3	1,8	73,4	16,5	2,6	7,4
I  Allakkeriveqarneq, tele, IT, radio, TV il.il	4,0	3,7	38,8	30,2	5,9	25,1
J  Aningaasalers. niueqatigiin. sullissineq .	10,0	12,0	54,8	17,7	18,9	8,7
K  Pisortat allaff. aamma inunnik kiffart....	28,2	27,6	4,0	93,5	1,2	1,3